LASERBEHANDELING BIJ LICHEN SCLEROSUS

Standpunt Nederlandse Vereniging voor Vulva Pathologie

Juni 2023, Bestuur NVvVP:
Kim Meeuwis, dermatoloog en bestuursvoorzitter NVvVP
Ravi Vermeulen, gynaecoloog i.o. en secretaris NVvVP
Kim van Mierlo, dermatoloog en penningmeester NVvVP
Joanne de Hullu, gynaecologisch oncoloog en bestuurslid NVvVP
Bram ter Harmsel, gynaecoloog en bestuurslid NVvVP
Laurens Barkema, dermatoloog en bestuurslid NVvVP
Sanne Samuels, gynaecoloog en bestuurslid NVvVP
Robin Huizing, gynaecoloog, seksuoloog i.o. en bestuurslid NVvVP

De laatste tijd krijgt het NVvVP-bestuur vanuit leden, collega’s en patiënten regelmatig de
vraag naar de waarde van (gefractioneerde) laserbehandeling bij patiënten met vulvaire lichen
sclerosus (LS).

Diverse klinieken in Nederland bieden laserbehandeling voor vulvaire LS aan. De
behandeling wordt niet vergoed door zorgverzekeraars en wordt veelal door huidtherapeuten
verricht.

De actuele richtlijn lichen sclerosus (2021) stelt dat er onvoldoende bewijs is om een goede
aanbeveling te kunnen doen over het gebruik van laserbehandeling bij LS.
De ICS (international continence society) en ISSVD (international society for the study of
vulvovaginal disease) hebben in 2019 een consensus document opgesteld waarin de rol van
lasertherapie bij verschillende vulvaire en vaginale aandoeningen wordt besproken aan de
hand van een systematische literatuursearch. De gevonden publicaties betroffen studies met
kleine aantallen patiënten, vaak niet gerandomiseerd en met een korte follow up duur. De
veiligheid op lange termijn is niet bekend en kan dus niet gewaarborgd worden. De richtlijn
concludeert dat laserbehandeling voor patiënten met LS wordt afgeraden.

Een recente publicatie van collegae Groenewegen et. al (J Gynecol Oncol. 2020) illustreert de
relevantie van dit standpunt. Hierin wordt een casus beschreven van een Nederlandse 24-
jarige vrouw die een vulvair plaveiselcelcarcinoom ontwikkelde na drie behandelingen met
een combinatie van gefractioneerde, CO2 laser en Erbium:YAG laser, voor een
nog onbehandelde vulvaire LS.

Na het verschijnen van de richtlijn LS in 2021 is nog een gerandomiseerde, gecontroleerde
trial van Mitchell et al. gepubliceerd (Obstetrics & Gynaecology, 2021). Ook in deze studie
blijkt gefractioneerde CO2 laser geen effectieve therapie voor vulvaire LS.

Op basis van bovenstaande gegevens is er geen bewijs om laserbehandeling bij vulvaire LS te
adviseren. Daarbij zijn de risico’s op [uitstel van behandeling en het ontstaan van
vulvacarcinoom] onvoldoende duidelijk.

Het bestuur van de NVvVP raadt vanwege bovengenoemde bevindingen laserbehandeling af
voor patiënten met vulvaire LS. De NVvVP benadrukt het belang van adequate medische
behandeling en periodieke controle van patiënten met vulvaire LS door een ervaren
zorgverlener.

Literatuur:
Preti M, Vieira-Baptista P, Digesu GA, Bretschneider CE, Damaser M, Demirkesen O, Heller
DS, Mangir N, Marchitelli C, Mourad S, Moyal-Barracco M, Peremateu S, Tailor V, Tarcan
T, De EJB, Stockdale CK.The Clinical Role of LASER for Vulvar and Vaginal Treatments in
Gynecology and Female Urology: An ICS/ISSVD Best Practice Consensus Document
Neurourol Urodyn. 2019 Mar;38(3):1009-1023.
Groenewegen KL, Voss FO, van Beurden M, Zijlmans HJMAA, Vermaat
H. Vulvar Squamous Cell Carcinoma Following Fractionated Laser Therapy
for Vulvar Lichen Sclerosus, a Case Report of a 24 Year Old Woman. J
Gynecol Oncol. 2020; 3(5): 1045
Richtlijn Lichen Sclerosus (2021) Richtlijnendatabase
Mitchell L, Goldstein AT, Heller D et al, Fractionated Carbon Dioxide Laser for the
Treatment of Vulvar Lichen Sclerosus A Randomized Controlled Trial. Obstetrics &
Gynecology. 2021 Jun;137(6):979-987